Tweet
Đi chợ với mẹ
Trang Hạ
Con gái thích nhất trên đời là được đi chợ cùng mẹ! Đi chợ, đi siêu thị, đi shopping quần áo, nói chung là đi tiêu tiền, tiêu tiền của mẹ!
Ngày còn nhỏ, con gái quan tâm nhất là mua sữa chua và thạch dừa cho chính bản thân nàng. Bây giờ mười tuổi, con gái quan tâm nhất là mua thực phẩm cho mẹ, bà và em bé, sau đó mới chọn thứ mà nàng thích ăn. Một buổi đi siêu thị, trong lúc lựa trà và cà phê cho mẹ, lần đầu tiên con gái đề nghị mẹ mua sữa bà bầu, nàng nhắc: “Mẹ uống nhiều sữa cho em bé trong bụng mẹ chóng lớn!”. Chắc con gái xem nhiều quảng cáo, biết rằng các bà bầu đều cần phải uống sữa bà bầu hàng ngày, chứ không phải trường kỳ làm bạn với cà phê như mẹ. Mỗi lần mẹ đi công tác, con gái lại băn khoăn đi ra đi vào quanh quẩn cạnh mẹ và bảo, mẹ nhớ ăn uống đầy đủ, ăn thật nhiều vào cho em bé và mẹ đều khỏe!
Con gái làm mẹ nhớ đến tuổi lên mười của mẹ ngày xưa, mẹ chỉ mong ước có đủ tiền để mua sách và vở, muốn được mua một đôi dép nhựa đầu đời. Chứ không ý thức được mình phải chăm sóc bản thân mình và chăm sóc cả người thân, bằng thực phẩm.
Tới tuổi mười lăm, mẹ chỉ mong có đủ tiền để không phải mặc quần đi xin, áo chắp vá.
Tròn hai mươi, lần đầu kiếm ra tiền trong tay, mẹ đã đi mua… một căn nhà cho gia đình, và một cái xe máy cho chính mẹ, chứ mẹ không nghĩ đến thực phẩm.
Có một cuốn sách rất nổi tiếng suốt mười năm qua, tái bản tới hàng trăm nghìn bản tại châu Á, đó là cuốn “Đàn bà cần phải có tiền!”. Cuốn sách đó nói về việc, tại sao đàn bà châu Á luôn lầm lẫn giữa các khái niệm tài chính và lầm lẫn trong những quan niệm về tiền bạc và chi tiêu.
Khi hai mươi, mẹ nghĩ chiến trường của một người phụ nữ là trong căn bếp, vật lộn với những món ăn và bát đĩa, nghĩa vụ gia đình, tương lai làm dâu. Khi mẹ hai mươi lăm tuổi, mẹ nhận ra chiến trường của người phụ nữ là nằm ở trong phòng ngủ và trên công sở, nơi họ phải chinh phục những đối thủ, có thể đáng yêu như bố con, có thể đáng sợ như một người tiền nhiệm, người lãnh đạo bảo thủ.
Cho đến khi ba mươi, đi nhiều, trải nhiều, mẹ mới nhận ra rằng, chiến trường thực sự của phụ nữ nằm ngay trong cái ví của họ. Không chinh phục được chính bản thân mình mới là đáng sợ, và không có tiền, càng đáng sợ hơn.
Nhưng có một điều quan trọng cho trận chiến đó, là cách phụ nữ hiểu về tiền và cách tiêu tiền. Quản lý tài chính không phải là trao một món tiền lớn vào tay để chọn chỗ đầu tư, chọn ngân hàng nào lãi suất cao hơn để gửi, mua món đồ này rẻ hơn chút, mặc cả kỳ kèo trả giá rẻ ngoài chợ v.v… Những điều đó hoàn toàn không phải là quản lý tài chính trong gia đình một cách khôn ngoan, người phụ nữ có thể tăng đôi chút tiền trữ trong ví, thế nhưng số tiết kiệm ấy sẽ trút sang một giao dịch lớn phóng tay nào đó, chắc chắn thế. Chỉ bởi vì, một khi đã không có kiến thức và khái niệm đúng đắn về giá trị của tiền bạc, thì “tăng đầu vào” của thu nhập không có nghĩa là giàu có hơn, nếu không quản lý tốt “đầu ra” của chi tiêu gia đình.
Cũng có một sai lầm nữa mà rất nhiều bà nội trợ, trong đó có mẹ, từng mắc phải, đó là chỉ nhìn thấy tiền mặt mới là tiền, lương thưởng và tiền bỏ ống mới là tiền, tiết kiệm được tiền mặt mới là chi tiêu khôn ngoan.
Mẹ phải mất khoảng vài năm và đọc gần một nghìn trang sách của nước ngoài, mới nhận ra một điều đơn giản trong xó bếp nhà mình, là mình đã không học được thói quen chi tiêu khôn ngoan và quản lý tài chính một cách khôn khéo để tích lũy cho tương lai ngay từ sớm hơn.
Ví dụ như một nguyên tắc đơn giản và chính xác sau đây: Tiêu tiền đúng chỗ. Tức là tiêu đúng vào những giá trị mà nó cần có, tiêu đủ cho giá trị mà mình cần, tiêu đúng lúc, không sớm không muộn, và quan tâm tới những giá trị đích thực của mọi thứ hơn là giá trị mà người ta khoác lên nó, quảng cáo khoác lên nó, thói quen truyền thống của ta khoác lên nó.
Đi chợ với mẹ, mẹ hướng dẫn con gái tìm mua gia vị đắt tiền nhưng đúng khẩu vị của ngoại nhập, sẽ cho món ăn đúng khẩu vị mình cần, nhưng mua rau quả và thực phẩm khác, ngay cả hạt gạo, đều phải là của Việt Nam. Vì mẹ biết ở trong nhà bếp, cái gì làm nên một món ngon và cái gì thuộc về trách nhiệm của một công dân nước nông nghiệp.
Mẹ thu xếp sớm cho con những dự định du học nước ngoài trong tương lai, mẹ tin vào các giá trị của hệ thống giáo dục bậc cao của nước ngoài, nhưng mẹ nhất định sẽ để con học tiểu học cho tới hết lớp 12 tại một trường thật bình thường tại Việt Nam, để con cảm nhận cuộc sống bản địa và tuổi học trò không áp lực, và có vốn tiếng Việt thuần thục nhất. Vì mẹ biết trong một gia đình, cái giá trị mà mẹ và con cần tới trong cuộc sống là gì.
Mẹ đương nhiên mua quần áo cho con từ Thượng Hải, Hongkong, Đài Bắc nhưng mẹ kiên quyết cho con uống sữa nội rẻ tiền hơn, dùng thuốc chữa bệnh của nội cũng rẻ hơn. Vì mẹ biết giá trị của chúng đối với một đứa trẻ, và mẹ nắm rõ dược động học của thuốc, thành phần dinh dưỡng của sữa, năng lực hấp thụ của con.
Triết lý của tất cả những điều đó chỉ nằm ở một chữ, là Đúng Giá Trị. Đầu tư tiền vào đúng giá trị để đổi lại đúng thứ mình cần, là điều mà mẹ đang cố gắng làm. Cho dù mẹ đủ tiền để mua sữa ngoại, dùng thuốc ngoại, mua thực phẩm ngoại, cho con học trường Tiểu học quốc tế…
Và mẹ học được cách chọn mua giá trị thực của món đồ chứ không chọn đồ theo giá tiền. Mẹ học được cách tiết kiệm “đầu ra” một cách thông minh chứ không phải theo cách kỳ kèo bớt một thêm hai. Và mẹ cũng học được cách dạy con bằng việc làm, chăm sóc gia đình bằng thực phẩm.
Nhưng giải thích với con những điều này quá xa vời. Trước quầy sữa, mẹ chỉ nói với con gái mười tuổi:
- Mỗi ngày con pha cho bà một cốc sữa, buông màn buổi tối cho bà ngủ, thế là con đã chăm sóc bà thay bố mẹ rồi!
Thật thế, hai hình ảnh đó đã là những gì làm mẹ cảm động nhất. Bởi nó được làm bởi đôi tay của cô con gái nhỏ và sự dạy dỗ của một người mẹ.
(đăng trên Lửa Ấm số tháng 8/2010)
Trang Hạ
Con gái thích nhất trên đời là được đi chợ cùng mẹ! Đi chợ, đi siêu thị, đi shopping quần áo, nói chung là đi tiêu tiền, tiêu tiền của mẹ!
Ngày còn nhỏ, con gái quan tâm nhất là mua sữa chua và thạch dừa cho chính bản thân nàng. Bây giờ mười tuổi, con gái quan tâm nhất là mua thực phẩm cho mẹ, bà và em bé, sau đó mới chọn thứ mà nàng thích ăn. Một buổi đi siêu thị, trong lúc lựa trà và cà phê cho mẹ, lần đầu tiên con gái đề nghị mẹ mua sữa bà bầu, nàng nhắc: “Mẹ uống nhiều sữa cho em bé trong bụng mẹ chóng lớn!”. Chắc con gái xem nhiều quảng cáo, biết rằng các bà bầu đều cần phải uống sữa bà bầu hàng ngày, chứ không phải trường kỳ làm bạn với cà phê như mẹ. Mỗi lần mẹ đi công tác, con gái lại băn khoăn đi ra đi vào quanh quẩn cạnh mẹ và bảo, mẹ nhớ ăn uống đầy đủ, ăn thật nhiều vào cho em bé và mẹ đều khỏe!
Con gái làm mẹ nhớ đến tuổi lên mười của mẹ ngày xưa, mẹ chỉ mong ước có đủ tiền để mua sách và vở, muốn được mua một đôi dép nhựa đầu đời. Chứ không ý thức được mình phải chăm sóc bản thân mình và chăm sóc cả người thân, bằng thực phẩm.
Tới tuổi mười lăm, mẹ chỉ mong có đủ tiền để không phải mặc quần đi xin, áo chắp vá.
Tròn hai mươi, lần đầu kiếm ra tiền trong tay, mẹ đã đi mua… một căn nhà cho gia đình, và một cái xe máy cho chính mẹ, chứ mẹ không nghĩ đến thực phẩm.
Có một cuốn sách rất nổi tiếng suốt mười năm qua, tái bản tới hàng trăm nghìn bản tại châu Á, đó là cuốn “Đàn bà cần phải có tiền!”. Cuốn sách đó nói về việc, tại sao đàn bà châu Á luôn lầm lẫn giữa các khái niệm tài chính và lầm lẫn trong những quan niệm về tiền bạc và chi tiêu.
Khi hai mươi, mẹ nghĩ chiến trường của một người phụ nữ là trong căn bếp, vật lộn với những món ăn và bát đĩa, nghĩa vụ gia đình, tương lai làm dâu. Khi mẹ hai mươi lăm tuổi, mẹ nhận ra chiến trường của người phụ nữ là nằm ở trong phòng ngủ và trên công sở, nơi họ phải chinh phục những đối thủ, có thể đáng yêu như bố con, có thể đáng sợ như một người tiền nhiệm, người lãnh đạo bảo thủ.
Cho đến khi ba mươi, đi nhiều, trải nhiều, mẹ mới nhận ra rằng, chiến trường thực sự của phụ nữ nằm ngay trong cái ví của họ. Không chinh phục được chính bản thân mình mới là đáng sợ, và không có tiền, càng đáng sợ hơn.
Nhưng có một điều quan trọng cho trận chiến đó, là cách phụ nữ hiểu về tiền và cách tiêu tiền. Quản lý tài chính không phải là trao một món tiền lớn vào tay để chọn chỗ đầu tư, chọn ngân hàng nào lãi suất cao hơn để gửi, mua món đồ này rẻ hơn chút, mặc cả kỳ kèo trả giá rẻ ngoài chợ v.v… Những điều đó hoàn toàn không phải là quản lý tài chính trong gia đình một cách khôn ngoan, người phụ nữ có thể tăng đôi chút tiền trữ trong ví, thế nhưng số tiết kiệm ấy sẽ trút sang một giao dịch lớn phóng tay nào đó, chắc chắn thế. Chỉ bởi vì, một khi đã không có kiến thức và khái niệm đúng đắn về giá trị của tiền bạc, thì “tăng đầu vào” của thu nhập không có nghĩa là giàu có hơn, nếu không quản lý tốt “đầu ra” của chi tiêu gia đình.
Cũng có một sai lầm nữa mà rất nhiều bà nội trợ, trong đó có mẹ, từng mắc phải, đó là chỉ nhìn thấy tiền mặt mới là tiền, lương thưởng và tiền bỏ ống mới là tiền, tiết kiệm được tiền mặt mới là chi tiêu khôn ngoan.
Mẹ phải mất khoảng vài năm và đọc gần một nghìn trang sách của nước ngoài, mới nhận ra một điều đơn giản trong xó bếp nhà mình, là mình đã không học được thói quen chi tiêu khôn ngoan và quản lý tài chính một cách khôn khéo để tích lũy cho tương lai ngay từ sớm hơn.
Ví dụ như một nguyên tắc đơn giản và chính xác sau đây: Tiêu tiền đúng chỗ. Tức là tiêu đúng vào những giá trị mà nó cần có, tiêu đủ cho giá trị mà mình cần, tiêu đúng lúc, không sớm không muộn, và quan tâm tới những giá trị đích thực của mọi thứ hơn là giá trị mà người ta khoác lên nó, quảng cáo khoác lên nó, thói quen truyền thống của ta khoác lên nó.
Đi chợ với mẹ, mẹ hướng dẫn con gái tìm mua gia vị đắt tiền nhưng đúng khẩu vị của ngoại nhập, sẽ cho món ăn đúng khẩu vị mình cần, nhưng mua rau quả và thực phẩm khác, ngay cả hạt gạo, đều phải là của Việt Nam. Vì mẹ biết ở trong nhà bếp, cái gì làm nên một món ngon và cái gì thuộc về trách nhiệm của một công dân nước nông nghiệp.
Mẹ thu xếp sớm cho con những dự định du học nước ngoài trong tương lai, mẹ tin vào các giá trị của hệ thống giáo dục bậc cao của nước ngoài, nhưng mẹ nhất định sẽ để con học tiểu học cho tới hết lớp 12 tại một trường thật bình thường tại Việt Nam, để con cảm nhận cuộc sống bản địa và tuổi học trò không áp lực, và có vốn tiếng Việt thuần thục nhất. Vì mẹ biết trong một gia đình, cái giá trị mà mẹ và con cần tới trong cuộc sống là gì.
Mẹ đương nhiên mua quần áo cho con từ Thượng Hải, Hongkong, Đài Bắc nhưng mẹ kiên quyết cho con uống sữa nội rẻ tiền hơn, dùng thuốc chữa bệnh của nội cũng rẻ hơn. Vì mẹ biết giá trị của chúng đối với một đứa trẻ, và mẹ nắm rõ dược động học của thuốc, thành phần dinh dưỡng của sữa, năng lực hấp thụ của con.
Triết lý của tất cả những điều đó chỉ nằm ở một chữ, là Đúng Giá Trị. Đầu tư tiền vào đúng giá trị để đổi lại đúng thứ mình cần, là điều mà mẹ đang cố gắng làm. Cho dù mẹ đủ tiền để mua sữa ngoại, dùng thuốc ngoại, mua thực phẩm ngoại, cho con học trường Tiểu học quốc tế…
Và mẹ học được cách chọn mua giá trị thực của món đồ chứ không chọn đồ theo giá tiền. Mẹ học được cách tiết kiệm “đầu ra” một cách thông minh chứ không phải theo cách kỳ kèo bớt một thêm hai. Và mẹ cũng học được cách dạy con bằng việc làm, chăm sóc gia đình bằng thực phẩm.
Nhưng giải thích với con những điều này quá xa vời. Trước quầy sữa, mẹ chỉ nói với con gái mười tuổi:
- Mỗi ngày con pha cho bà một cốc sữa, buông màn buổi tối cho bà ngủ, thế là con đã chăm sóc bà thay bố mẹ rồi!
Thật thế, hai hình ảnh đó đã là những gì làm mẹ cảm động nhất. Bởi nó được làm bởi đôi tay của cô con gái nhỏ và sự dạy dỗ của một người mẹ.
(đăng trên Lửa Ấm số tháng 8/2010)
