Hồ Dzếnh

[hoangvu]

Link" align="left" border="0" alt="" style="padding:7px;" />Nhà thơ Hồ Dzếnh tên thật là Hà Triệu Anh, sinh năm 1916 tại xã Quảng Trường, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, cha ông là Hà Kiến Huân, gốc Hoa từ Quảng Ðông, Trung Quốc di cư sang Việt Nam vào những năm cuối cùng của thế kỷ 19, gặp mẹ ông là Đặng Thị Văn, một cô gái chở đò ngang trên sông Ghép - Thanh Hoá. Hai người thành gia thất, sinh sống bằng đổi chác hàng hóa ở các chợ bến sông, trên một con đò dọc.

Thuở nhỏ, Hồ DZếnh sống với cha mẹ ở núi Thanh Hoá (huyện Như Xuân). Sau khi bố lấy vợ hai, ông sống với mẹ ở làng Đông Bích, rồi thị xã Thanh Hoá và theo học trường Nhà Chung. Từ cấp trung học, ông ra học ở Hà Nội, vừa học vừa kiếm sống bằng nghề gia sư và làm công cho các hiệu buôn người Hoa.


Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam ngay từ đầu buổi thành lập (1957). Sinh ra và lớn lên khi đất nước còn đang chìm trong cảnh nô lệ lầm than, hồn thơ của Hồ Dzếnh như thể một hạt "lệ ngọc" được kết tinh từ cuộc đời lam lũ của cha, của mẹ, của bản thân và của đồng bào ông. Ngay từ 1937, Hồ Dzếnh đã làm thơ, viết truyện ngắn đăng trên các báo: Trung Bắc Chủ nhật, Tiểu thuyết thứ bảy, Tập san Mùa gặt mới…


Kháng chiến chống Pháp ông về sống ở Thanh Hóa, sau ngày hòa bình (1954), Hồ Dzếnh trở lại Hà Nội, ông tham gia Ban chấp hành Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam một khóa. Sau đó đi thâm nhập thực tế, làm thợ đúc thép và hợp cơ khí ở nhà máy xe lửa Gia Lâm. Sống với công nhân và sáng tác văn học ở Hà nội.


Hồ Dzếnh mất ngày 13 tháng 8 năm 1991.


Tác phẩm đã xuất bản: Chân trời cũ (truyện ngắn, 1942); Một truyện tình mười lăm năm về trước (tiểu thuyết, 1942); Quê ngoại (thơ, 1943); Cô gái Bình Xuyên (tiểu thuyết, 1946); Hoa xuân đất Việt (thơ, 1946); Người nữ cứu thương Trung Hoa (kịch một màn, công diễn 1947); Đi hay ở (kịch một màn, công diễn 1955); Hồ Dzếnh – tác phẩm chọn lọc (tuyển chọn 1988). …

Trích: nguoivienxu.vn

[hoangvu]

Về làm chi nữa.


Tặng Trang-Biểu-Huệ

Về làm chi nữa nơi đây,
Xứ run rét mướt, cõi đầy bồng hoang.
Thành xưa: từng lớp điêu tàn,
Đường xưa: di ảnh muôn vàn lá rơi.
Tiến lên: Nắng ngụt chân trời,
Trở về chi, nước non Hời xác xơ!
Mắt say ánh Máu pha Cờ,
Bước chân run giữa hai bờ Phế, Hưng.
Tiếng hờn vỡ xé không trung,
Gươm thiêng đưa loáng một vùng nắng tươi.
Trông nhau không thẹn sống đời,
Đối trăng không tủi những lời Nước non.
Một trời lộng lẫy Vàng son,
Máu rơi đêm ấy, hoa còn buổi nay.
Mắt nhìn theo tiếng ca bay,
Đất thơm nghe nở những ngày vào Xuân...

[hoangvu]

Trong nắng trưa.


Em ạ, lòng tôi, tôi ngỡ đâu
Đã dâng em hết buổi xuân đầu;
Trời xưa huyển lộng màu hoa, nắng,
Trong thoáng thơ vàng, len ý đau ...
Tôi là đứa trẻ ngủ trong nôi
Bừng tỉnh, vì nghe mộng vẳng lời,
Đất bỗng thêu hoa, tôi bỗng lớn,
Mong tìm lứa bạn, sánh duyên đôi .

Tôi bước vào đời, tự ngõ xưa,
Nôi hiu gió sớm, xế buồn trưa,
Thuyền tre nằm ngủ trong mơ trúc
Buông lặng chiều mi, lớp bóng vừa .

Nôi giải sông hiền ngây nước da
Của người em gái chớm niên hoa
Bâng khuâng, nghe thoảng lời yêu mới,
Say rộn hồn vui lẫn bóng tà....

Em đến, tôi còn nhớ áo xanh,
Miệng cười: thơ sáng, mắt long lanh.
Tóc mây vắt lỏng niềm duyên dáng
Che nửa phong ba, nửa mát lành.

Em đi, tất cả mùa hoa thắm,
Tôi vén rèm mây, ngó bốn trời
Bụi trắng... thời gian lên sắc trắng,
Giật mình: gà gáy nắng trưa, rơi ...

[hoangvu]

Xuân đôi ta.


Em trở về đây, đáp lại lời
Anh từng buông gọi giữa xa xôi .
Nghìn trùng non nước đìu hiu nhớ,
Đã vọng hồn anh đến cuối trời .
Anh đã chờ và cây đã xanh,
Lừng mùa bay dậy tiếng mây thanh,
Em về, mắt đẹp ngời như thuở
Em chửa theo chồng, vẫn mến anh.

Anh đợi chờ em suốt bấy lâu,
Nhủ thầm: xuân thắm chả phai đâu,
Một khi xuân thắm là mong nhớ,
Và cả thiên thu: vĩnh viễn sầu!

Áo em sáng dệt trời xuân gấm,
Sông cũ, nguồn xưa rộn rã về...
Ngõ hạnh, mấy mùa quên nét thắm
Nở bừng, khi thoáng bóng hoa lê .

Em đã về đây, em vẫn nguyền
Như ngày trăng nước chớm tơ duyên
Bao năm xa cách, đi chưa nhạt
Màu tóc sông thu, ánh mắt huyền.

Anh hát mừng em khắp thế gian,
Trập trùng mây núi tiếng ngân vang,
Thơ yêu khôn ngớt trong thiên hạ,
Và cả non sông rợn sóng đàn.

Mời em ngồi lại bến sông xanh,
Mây cũ muôn năm chiếu dáng lành.
Ta viết lòng ta cho hậu thế,
Đọc hoài không chán: Em và Anh!

[hoangvu]

Trang sách xưa.


Giở lần trang sách xưa,
Nhớ thời áp bức,
Giang sơn ơi! lòng Ngươi nguội đau chưa?
Mộng đời Ngươi đã thức?
Cõi trần ai đêm nay ta bơ vơ
Giật mình cảm xúc...
Hận muốn toát ra thơ,
Tình tan vào uất ức.
Hồn đau run mơ tưởng bóng cờ
Ghi dấu những ngày quốc nhục.
Bừng sáng mau lên Xuân,
Cho Vinh quang quét sạch dấu phong trần,
Cho Non nước sáng tươi ngày trẻ mãi;
Và Giang sơn... Giang sơn thiên vạn đại,
Trước khi tàn ta muốn thấy Ngươi vui,
Hỡi Vô cùng Yêu dấu -- Nước -- Ta ơi!

[hoangvu]

Trưa vắng.


Hồn tôi đấy: căn trường nho nhỏ
nước vôi xanh bờ cỏ tươi non
lâu rồi còn thoảng mùi thơm
chân đi nghe động tới hồn ngây thơ

sâu rộng quá những giờ vui trước
nhịp cười say trên nước chưa trôi
trưa hè thường thấy hai tôi
ném đầu chim chích bắt đuôi chuồn chuồn

đời đẹp quá tôi buồn sao kịp
trang sách đầu chép hết giây mơ
ngả mình trên bóng nhung tơ
tôi nguyền: sau lớn làm thơ suốt đời

cỏ mấy bận xanh rồi lại tạ
gió lùa thu trong lá bao lần
bạn trường những bóng phù vân
xót thương mái tóc nay dần hết xanh

hồn xưa dậy chim cành động nắng
lá reo trên hồ lặng lờ trong
trưa im im đến não nùng
tôi ngờ trống học trong lòng trưa vang.

[hoangvu]

Tình xưa.


Em nhớ không em? mới độ nào
Đem cành cây chiết cạnh bờ ao,
Cây tươi trong lúc người lơ đãng,
Thắm thoắt ngày qua nhánh trổ đào .
Tóc liễu xanh xanh vẫy tóc người,
Tay em cầm nhẹ lấy tay tôi ...
Lần đầu ân ái trao bằng mắt
Rồi để tình thương đến trọn đời .

Anh đã già rồi, em vẫn xuân,
Đời anh dầu dãi bốn phong trần,
Đòi phen trên bước đường đau khổ,
Anh vẫn mơ về chốn ái ân.

Anh vẫn mơ về kiếm bóng em,
Cho lòng ấm lại ánh xuân thiên,
Không gian bàng bạc sầu yêu cũ,
Em khác xưa rồi, em đã quên.

Em mời anh viết, thì anh viết,
Viết đầy trên mảnh giấy trao em,
Anh viết những gì anh chẳng biết,
Hình như anh viết chuyện chiêm bao ...

[hoangvu]

Thu.


Suốt trời hôm ấy thê lương quá,
Tóc liễu bờm xơm, sóng vỗ hồ,
Mây rối trên trời, cây rối lá,
Giường cô xuân nữ gối chăn xô ...
Đây là tất cả một mùa thơ,
Tất cả lều tranh, cả khói mờ,
Cả gió may đưa, buồn lắng xuống,
Cả lòng tôi với cả lòng cô .

Có một nghìn cây rũ rượi buồn,
Một nghìn sông rét, vạn hoàng hôn,
Dăm thân thiếu nữ gầy như trúc
Đứng chịu tang trời đổ bóng đơn.

Thu xa bằng gió, bằng mây,
Không gian thở nhẹ, buồn vây chìm chìm...
Lòng không ai cấm mà im,
Không dưng bỗng nhớ, không tìm bỗng mong.
Nơi tôi còn ít lá lòng,
Chiều nay rơi nốt vào trong lá rừng.

[hoangvu]

Xuân ý.


Trời đẹp như trời mới tráng gương,
Chim ca, tiếng sáng rộn ven tường.
Có ai bên cửa, ngồi hong tóc
Cho chẩy lan thành một suối hương...

Sắc biếc giao nhau, cành bắt cành,
Nước trong, hồ ngợp thủy tinh xanh,
Chim bay cánh chĩu trong xuân ý,
Em đợi chờ ai, khuất bức mành ?

Giữa một giờ thiêng, tình rất đẹp,
Rất buồn và rất... rất thanh thanh
Mày ai bán nguyệt, người ai nhỏ,
Em ạ! yêu nhau... chết cũng đành !

[hoangvu]

Ngập ngừng.


Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Ðể lòng buồn tôi dạo khắp trong sân,
Ngó trên tay, thuốc lá cháy lụi dần...
Tôi nói khẽ: Gớm, làm sao nhớ thế?
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Em tôi ơi! tình có nghĩa gì đâu?
Nếu là không lưu luyến buổi sơ đầu?
Thuở ân ái mong manh như nắng lụa.
Hoa bướm ngập ngừng cỏ cây lần lữa,
Hẹn ngày mai mùa đến sẽ vui tươi,
Chỉ ngày mai mới đẹp, ngày mai thôi!
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Tôi sẽ trách - cố nhiên! - nhưng rất nhẹ
Nếu trót đi, em hãy gắng quay về,
Tình mất vui khi đã vẹn câu thề,
Ðời chỉ đẹp những khi còn dang dở.
Thư viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ,
Cho nghìn sau... lơ lửng... với nghìn xưa...

[trabtoncnkt]

Bài Hát Ru Em

Ngủ đi, em bé anh yêu,
Phòng em gió sáng dặt dìu tiếng hoa .
Thu về, mùa đã nghe xa ...
Hoàng hôn nhân thế phai nhòa nhớ thương.
Riêng em tóc biếc, môi hường
Vui say bên nỗi đoạn trường là anh.
Chiều đồi: cây tạ hồn xanh,
Sương the lảng đảng, hoa cành tả tơi .
Em vui, xuân sắc riêng trời,
Hồn say giấc bướm, miệng cười vẻ hoa .
Em ơi, chiều thế đương nhòa,
Môi khô khôn níu, tên đà nhạt tên.
Bao nhiêu nguyền cũ đương quên,
Bao nhiều tình cũ đương rền rĩ than.
Tiếng sầu mất giữa nhân gian,
Nàng đi xa lắm và nàng đã vui .
Anh về, lòng góa, tim côi,
Lửa thiêng đem sấy lại đồi lạnh khô .
Gửi em, giấc mộng đầu mùa,
Hoa phai ghi dấu những giờ xót thương ;
Anh run, quỳ gối chân giường:
- Em ơi! Cực lạc, thiên đường là em!

[trabtoncnkt]

Buổi Hẹn

Nắng vàng em mới lại
Ôi! ngóng trông sao buồn.
Tôi đi và đứng mãi,
Mắt tìm xa xôi luôn...

Tôi mơ chân trên đường,
Áo màu trong lá thắm;
Đường và cây mát lắm,
Riêng lòng tôi đau thương.

Tôi không hề yêu đương,
Sao sầu tôi vương vương,
Sao tình tôi bát ngát,
Sao hồn tôi thê lương?

Nhẽ nào trên Hà nội,
Ngày vàng chia sáng, tối
Không thấy nắng bay reo,
Em quên gi đến nỗi ?

Đây, em tôi đây rồi!
Màu áo mơ da trời,
Mùa xuân bừng môi tươi,
Nắng dồn theo gót bước.

Đôi mắt long lanh cười
- Ôi! đời hôm nay vui,
Chim gió đừng mách nhé!
Ta xé thơ đi rồi ...

[trabtoncnkt]

Chị Tôi

Ngày xưa còn nhỏ ngày xưa
Tôi đeo khách bạc lên chùa dâng nhang
Lòng vui quần áo xêng xang
Tay cầm hương nến đình vàng mới mua
Chị tôi vào lễ trong chùa
Hai chàng trai trẻ khấn đùa hai bên
“Lòng thành lễ vật đầu niên
Cầu cho tiểu được ngoài Giêng đắc chồng”
Chị tôi hai má đỏ hồng
Vùng vằng súyt nữa quên bồng cả tôi
Tam quan mái ngói chị ngồi
Chị nghe đoán quẻ Chị cười luôn luôn
Quẻ Thần mắt thánh mà khôn
Số này chồng đắt mà con cũng nhiều
Chị tôi nay đã xế chiều
Chắc còn nhớ mãi những điều chị mơ
Hằng năm tôi đi lễ chùa
Chuông vàng khánh ngọc ngày xưa vẫn còn
Chị ơi thấy vắng trong hồn
Ít nhiều hương phấn khi còn thơ ngây
Chân đi đếm tiếng chuông chùa
Tôi ngờ năm tháng ngày xưa trở về

[trabtoncnkt]

Cỗ Bài Tam Cúc

Ngày Tết mải chơi tam cúc
Không hay anh tới sau lưng
Ghé lại gần em mách nước
Kết luôn xe pháo mã hồng

Ồ ván bài em đỏ quá
Đỏ như đôi má ngày xuân
Em có ăn trầu đâu nhỉ
Mà sao người thấy bâng khuâng?

Nắng mới rọi vào song cửa
Rung rinh bóng lá cành doi
Năm ấy em mười sáu tuổi
Trăng tròn – anh chẵn đôi mươi

Từ đó mỗi mùa đào nở
Pháo xe lại rộn cây bài
Có độ anh về, có độ
Vắng anh, em nhớ mong hoài

Mấy chục mùa xuân thấm thoát
Nhớ thương hờn giận chen nhau
Một bức tranh thơ bát ngát
Quý thay cái thuở ban đầu!

Nay tóc đời ta điểm bạc
Bể đâu thời thế phôi pha
Em ạ, cỗ bài tam cúc
Vẫn thơm nguyên vẹn tình ta.

[trabtoncnkt]

Cơn giận

Có những cơn điên xé được đời,
Những cơn quằn quại máu tanh hôi,
Mà hồn rít lại rồi căng thẳng,
Chờ nuốt không gian xuống khắp người.

Ôi! những bàn tay cấu lấy tay,
Và vò nát ngực, sóng lung lay
Nghìn muôn tia lửa ngầu trong mắt,
Rung cả thân mình, chuyển cả mây.

Rồi răng, rồi lợi, rồi tim huyết
Tất cả xô dồn... tất cả run...
Gió cát xông lên, mưa bão rít...
Hằng muôn con thác trút căm hờn!

Một phút điên cuồng phá thỏa thuê,
Cho sông đau khổ bớt tràn trề,
Ai hay hơi máu hồn khi tắt
Cả một trời thương lẳng lặng về.

Hối hận, Cay, Chua đứng sững bên.
Giọng cười mai mỉa buốt qua tim:
Tôi mê, châm lửa cho nhà cháy,
Lửa giận nguôi rồi, than tối đen.