• Nếu đây là lần đầu tiên bạn ghé thăm Trang nhà Chút lưu lại, xin bạn vui lòng hãy xem mục Những câu hỏi thường gặp - FAQ để tự tìm hiểu thêm. Nếu bạn muốn tham gia gởi bài viết cho Trang nhà, xin vui lòng Ghi danh làm Thành viên (miễn phí). Trong trường hợp nếu bạn đã là Thành viên và quên mật khẩu, hãy nhấn vào phía trên lấy mật khẩu để thiết lập lại. Để bắt đầu xem, chọn diễn đàn mà bạn muốn ghé thăm ở bên dưới.

Thông báo Quan trọng

Collapse
No announcement yet.

Cây Ngô Đồng

Collapse
X
 
  • Filter
  • Time
  • Show
Clear All
new posts

  • Cây Ngô Đồng


    Cây Ngô Đồng






    Cây Ngô Đồng vua Minh Mạnh cho khắc hình lên Du đỉnh của Cửu Đỉnh.




    Lá ngô đồng có hình trái tim hay giọt lệ -


    ***************

    Một trăm cây ngô đồng

    Nguyễn Xuân Hoàng

    Cuối cùng, cội ngô đồng bách lão bên hông nhà Tả Vu Đại Nội Huế lá đã vàng don don. Sắc vàng rỗ hoa xanh chơm chớm những đường gân nhỏ li ti như mạch máu trên bàn tay người. Lá ngô đồng Huế vàng như vậy rất lâu. Có khi kéo dài đến mấy tháng trời như một nỗi buồn ít nhiều thầm lặng. Lá có khi u sầu như một người tương tư, rơi xuống thảm cỏ với gương mặt ơ thờ vàng ửng. Cây ngô đồng Huế thường rụng lá cuối đông. Từng chiếc một rơi, rơi lần lượt. Không một chút vội vàng. Cách rơi thanh thơi, lưu luyến, dè dặt như không muốn rời thân mẹ, khiến những tâm hồn đa cảm mang mang. Nếu không có chiếc cuống dài thanh mảnh, chiếc lá ngô đồng sẽ mang hình hài của một giọt lệ lớn vạm vỡ, những giọt lệ không tan buồn vương vương như dấu vết cổ tích của một thành phố rất nhiều chim và hoa.




    Cây ngô đồng ở Tả Vu Đại nội Huế - Ảnh:Phạm Bá Thịnh

    Cái dáng lao thẳng lên trời xanh như một thanh bảo kiếm của cây ngô đồng, là lời ngụ cương trực, tiếng nói vô ngã hồn nhiên của một nhân- cách-cây. Lạ thay, lá ngô đồng vàng vọt uỷ mị bao nhiêu thì vóc cây lại dũng mãnh cương cường bấy nhiêu. Người xưa yêu và thích trồng cây ngô đồng có lẽ là ở dáng cây thẳng độc nhất vô nhị. Cây như thay lòng người mang khát vọng lớn của con chim hồng, chim hộc, chỉ nhận sự gửi thân của bầy chim phượng hoàng. Tích xưa con chim phượng hoàng thường chọn cây ngô đồng làm chỗ dung thân. Đó là sự lựa chọn tri kỷ của một bản năng cao cả đã được lập trình. Ở đâu có cây ngô đồng mọc, ở đó có sự khang khác, như là cuộc sống này đã nguyên sơ và trinh bạch hơn.
    Theo Đại Nam Nhất Thống Chí, cây ngô đồng đầu tiên có mặt ở Huế, là vào thời vua Minh Mạng. Ông đã cho mang cây ngô đồng từ Quảng Đông về trồng hai bên góc Điện Cần Chánh. Sau đó, nhà vua còn lệnh binh biền vào rừng sâu Trường Sơn tìm loại cây mang về trồng trong khu vực Đại Nội. Theo nhà nghiên cứu Đỗ Xuân Cẩm thì hiện nay 8 cây ngô đồng sau Điện Thái Hoà, khu vực Tả, Hữu Vu không phải có từ thời Minh Mạng mà tuổi cây chỉ vài ba mươi năm trở lại đây. Trong 8 cây ngô đồng ấy chỉ có 3 cây có kích cỡ lớn và chiều cao từ 16-18m, đường kính tối thiểu là 0,7m.


    Đẹp và đặc trưng nhất là cây ngô đồng Tả Vu, cao to, tán đều, cành nhánh phát triển cân đối, hoa nở rộ khi lá đã rụng hết. Ngoài khu vực sau Điện Thái Hoà- Đại Nội, còn có một số cây ngô đồng ở Công viên Thương Bạc, Phu Văn Lâu, Tứ Tượng và các lăng tẩm Minh Mạng, Tự Đức. Ở công viên Tứ Tượng, trước đây có một cây ngô đồng lớn, mọc ngay lối vào công viên. Cây ngô đồng này có từ thời Pháp thuộc. Đến những năm sáu, bảy mươi thì đã rất cao to. Mỗi năm cây ra hoa, những cựu học sinh Văn khoa từng học ở Trường đại học Khoa học-tức khách sạn Sài Gòn Morin bây giờ, giờ ra chơi vẫn thường ra ban công ngắm hoa ngô đồng nở ngang tầm cửa. Màu hoa tím xa xôi trên nền trời mời mọc những bức tình thư. Gió từ ngoài sông Hương run rẩy thổi qua ngàn nhuỵ hoa, đưa hương vào tận giảng đường. Những người em Văn khoa áo tím duyên dáng guốc mỏng vẫn thường về dưới cây ngô đồng ngày cây nở những nụ hoa đầu tiên. Cơn lốc năm 1985 đã quật đổ cây ngô đồng già. Giám đốc Công ty Công trình công cộng thành phố Huế lúc này là ông Kỳ Sơn đã cho xẻ cây ngô đồng làm gỗ. Nghe vậy mà chưa có dịp hỏi ông chủ hiệu đóng đàn Tân Châu nổi tiếng ở Huế xác thực điều này. Không biết bây giờ, xác cây ngô đồng nọ có còn hay đã rữa nát. Như một luân hồi, công viên Tứ Tượng hiện giờ có đến hai cây ngô đồng. Một cây cao to đã hoa nằm phía bờ sông, sát vách UBND thành phố Huế và một cây con tầm hai đầu người vừa được trồng cách cây ngô đồng đã đổ vài mét.


    Vì nổi tiếng mà cây ngô đồng hay bị nhìn lầm. Đó là sự đánh lẫn giữa cây ngô đồng, cây vông đồng và cây vông nem. Tài liệu của nhà nghiên cứu Đỗ Xuân Cẩm đã phân biệt rõ ba loại cây này. Cây vông đồng thuộc họ thầu dầu (Euphorbiaceae) còn gọi là cây Mã đậu, tán lớn, thân có gai, hoa nở màu đỏ rất đẹp. Riêng cây ngô đồng cũng có nhiều ý kiến khác nhau chia ngô đồng cảnh, hoặc hai loại như ngô đồng họ Euphorbiaceae và ngô đồng họ Sterculiaceae. Riêng cây ngô đồng Huế thuộc chi Firmiana, là một thứ biến chủng (Variaty) của loài ngô đồng, hoa có màu hồng tím gần giống hoa anh đào, nở rộ khi lá đã rụng toàn phần. Khác hẳn cây ngô đồng vẫn mọc ở phía bắc Việt Nam và miền nam Trung Quốc, có hoa vàng và trắng vàng.




    Cây ngô đồng sau Điện Thái Hòa. Ảnh: Phạm Bá Thịnh




    Từ truyền thuyết đến hiện thực, cây ngô đồng đã đi vào nghệ thuật và thơ ca với những hình ảnh đẹp không kể xiết. Nó đã có mặt từ mấy nghìn năm trước trong Kinh Thi "Ngô đồng sinh lý, Vu bí triêu dương" và Đỗ Phủ những ngày giang hồ dọc sông Hoàng Hà nhiều ngày đói lả người, lạnh rét thấu xương nhưng tình yêu thiết tha cuộc sống đã cho ông một cái nhìn tráng lệ qua đôi câu thơ:
    Hương đạo trắc dư anh vũ lạp
    Bích Ngô thê lão phượng hoàng chi

    Tạm dịch:
    Chim anh vũ đã ăn những hạt lúa còn sót lại
    Chim phượng hoàng già thường về đậu trên cành ngô đồng xanh.

    Phong trào thơ mới cũng đã đặc tả cây ngô đồng với hình ảnh nổi tiếng trong thơ Bích Khê:
    Ô hay buồn vương cây ngô đồng
    Vàng thu, vàng thu rơi mênh mông.

    Đó là hình ảnh cây ngô đồng được kế thừa đẹp đẽ nhất trong lịch sử văn chương hiện đại Việt Nam. Màu vàng thu mà trái tim đa cảm Bích Khê đã thấm buồn, trong một nỗi ngạc nhiên đột khởi. Về sắc vàng, lá ngô đồng có thể cạnh tranh với lá thông để giành ngôi chủ đệ nhất mùa thu.





    Mùa hè năm 1996, Công ty Công viên cây xanh Huế đã ươm thử nghiệm cây ngô đồng, hạt được lấy từ cây ngô đồng ở công viên Thương Bạc. Người trực tiếp ươm hạt ngô đồng là chị Nguyễn Thị Lan. Chị Lan cho biết khoảng tháng năm tháng sáu thì hái hạt ngô đồng. Hạt lúc này chỉ bằng hai phần ba hạt bắp, khi khô có màu nâu nhạt. Hạt lấy từ cây nếu gieo ngay thì khoảng 15-20 ngày nảy mầm. Nếu hạt để lâu, khi gieo phải mất đến cả tháng mới nảy mầm. Chọn hạt ngô đồng tốt khi gieo khả năng nảy mầm khoảng 80%. Từ vụ đầu tiên đến thời điểm này, công ty Công viên cây xanh Huế đã có một "tài sản" bồn bộn hơn 80 cây ngô đồng Huế. Năm cây đã được được trồng ở cửa Quảng Đức. Sáu mươi cây khác trồng dọc đường 23/8 và Lê Huân. Khoảng một chục cây cao hơn 3 mét đang còn chờ chỗ "đậu". Chưa hết, từ năm 2001 đến nay, Công ty đã ươm được 600 cây ngô đồng, được bầu trong bao nilon, cây đã cao khoảng hơn 10 phân. Ngắm vườn ươm ngô đồng dưới ánh nắng đầu xuân,chỉ thấy một màu vàng nhạt tít tắp dọc bờ sông Hương. Anh Nguyễn Hữu Hài, người con thứ của cố kỹ sư Nguyễn Hữu Đính tận tình đưa tôi đi khắp vườn ươm. Tôi ngạc nhiên vô cùng khi biết anh là con cụ Đính. Duyên nghiệp ở đời là vậy, người cha một đời tâm huyết với cây xanh xứ Huế, thì bây giờ lại đến lượt người con. Anh Hài tướng cao lớn dềnh dàng mà hiền hậu vô cùng. Dường như những người trồng và yêu cây xanh đều là những người hiền hậu. Sự gần gũi với cây xanh cho con người một lối hành xử dịu dàng và cao thượng.
    Tôi muốn nói nhiều hơn một chút về chị Nguyễn Thị Lan.Nhìn người phụ nữ giản dị và có tuổi này ít ai biết tay nghề của chị vào loại tuyệt chiêu. Hạt giống gì đến tay chị cũng mọc lên vạm vỡ. Một tay chị ươm hạt ngô đồng, chăm bẳm từng ngày cho cây sinh sôi. Chị Lan bảo nếu không ươm hạt với niềm hy vọng thì sẽ chẳng bao giờ cây chịu lên. Rồi mưa dầm, nắng quái, lũ lụt, hạn hán... thiên nhiên Huế khắc nghiệt đâu dễ chịu cho con người khuất phục. Vì vậy mà về hưu rồi chị vẫn còn được giữ lại.
    Ôi những người lao động cao quý như chị cần cho thành phố này biết bao. Dẫu sau đó ba bốn mươi năm nữa ngắm những phố ngô đồng rực rỡ màu hoa tím, mấy ai còn nhớ đến người phụ nữ lặng lẽ hy sinh này. Riêng tôi với lòng biết ơn vô hạn, tôi vẫn nhớ chị buổi chiều xa xăm nào cặm cụi lấm láp trên những luống đất trước cột cờ Đại Nội. Chiếc nón cũ che một phần gương mặt tuổi tác. Ở đó, mưa gió đã nhạt phai, chỉ còn lại những nếp nhăn như lớp vỏ cây ngô đồng xanh lên theo màu thời gian. Tôi thích được gọi chị là mẹ của ngô đồng Huế. Như một tất yếu của sáng tạo, đôi bàn tay gầy thô của chị là khởi nguyên, cội nguồn của một cái đẹp vĩnh cửu đã được xưng tụng và vượt qua thời gian.

    Cũng đã sắp đến mùa ngô đồng Huế nở hoa. Trời vẫn còn se lạnh và nắng đã nhạt ngoài sông vắng. Tôi thảnh thơi lần đọc lại cổ thi: "Ngô đồng nhất diệp lạc..." Bây giờ thì thành phố Huế đã có một trăm cây ngô đồng. Còn chờ gì nữa mà chim phượng hoàng không bay về đậu. Còn chờ gì nữa trong giấc mơ của tôi, một trăm con phượng hoàng bay về phố Huế đậu trên những cành ngô đồng cho cuộc đời sinh hỷ và thiên hạ thái bình.

    Source: Nét Cố Đô. Viễn Thông Thừa Thiên Huế


    Đã chỉnh sửa bởi CONHAKO; 05-03-2010, 05:58 AM.
    ----------------------------

    Cái đẹp của sa mạc là một cái giếng nó ẩn dấu nơi đó.
    Similar Threads
  • #2

    Đây là hình cây ngô đồng phía trong Đại Nội - Huế .


    Riêng cây ngô đồng Huế có loại khác nữa cũng được gọi trùng tên... Cây thuộc họ Firmiana, là một thứ biến chủng (Vaiảty) của loài ngô đồng, hoa có màu hồng tím gần giống hoa anh đào, nở rộ khi lá đã rụng toàn phần. Khác hẳn cây ngô đồng vẫn mọc ở phía bắc Việt Nam và miền nam Trung Quốc, có hoa vàng và trắng vàng .

    Trần Tiến có bài hát: Dưới bóng cây ngô đồng, có con ngựa dừng chân, có 2 người.....

    Cái này kiếm được trên Net ( chứ em ngu lắm , Mít Đặc mà lị )
    Tên Việt: ngô đồng, tơ đồng
    Tên Hoa : 梧桐 (ngô đồng)
    Tên Anh : Chinese parasoltree
    Tên Pháp: sterculia à feuilles de platane
    Tên khoa học: Firmiana simplex Wight. (Platanifolia Schott., Sterculia platanifolia.
    Họ: Trôm (Sterculiaceae)

    Riêng cái giống cây này người Huế cũng gọi là cây Ngô Đồng hay cây "Trôn " : Thường được trồng sau nhà ( o được trồng trước nhà chắc vì cái tên Trôn nghe tượng hình quá chăng ? )

    Vui .
    Đã chỉnh sửa bởi M Mít Đặc; 12-03-2010, 12:21 AM.
    Tôi khám phá ra bí mật của đại dương khi suy niệm về một giọt sương mai.

    Comment

    • #3

      Thấy nhiều bạn quan tâm đến mùa hoa ngô đồng nở và đang ngóng trông ngày trở lại Huế để có dịp chiêm ngưỡng, mình cũng chạnh lòng nên viết đại mấy vần thơ tặng các bạn. Doxuancam.


      Cây ngô đồng ở Huế

      Bước đến cố đô thấy ngỡ ngàng

      Hoa ngô đồng nở độ xuân sang
      Màu hoa hồng phớt bao ấn tượng

      Dứt áo ra đi vẫn bàng hoàng

      Ai ở phương xa có nhớ không

      Cố đô Đại nội một góc hồng

      Sử sách còn đó thời Minh Mạng
      Cần Chánh hai bên cặp ngô đồng

      Ngày nay khắp nẻo ở Huế đô
      Ngô đồng khởi sắc tựa bung cờ

      Giữa trời xuân ấm ngô đồng nở

      Mặc khách tao nhân thấy thẫn thờ



      Ngàn hoa đua nở giữa trời xuân
      Vẫn thấy ghen tuông với ngô đồng

      Làm cho bao khách dừng chân Huế
      Vẫn mãi khắc ghi tận đáy lòng.



      ----------------------------

      Cái đẹp của sa mạc là một cái giếng nó ẩn dấu nơi đó.

      Comment

      • #4




        Chừng mươi năm trở lại đây, nhờ công sức của những công nhân Công ty công viên cây xanh Thành phố Huế, ngô đồng đã được nhân giống và trồng ra nhiều nơi trong thành phố.






        Bây giờ khi những cây ngô đồng trong hoàng cung trổ hoa thì phía cầu Trường Tiền, góc cầu Phú Xuân, trước Phu Văn Lâu, công viên Tứ Tượng... những cây ngô đồng thế hệ "bình dân" vẫn trổ hoa lộng lẫy giữa nắng vàng tháng Tư xứ Huế.






        Những người trồng cây xanh của Huế vẫn ước ao sẽ có một con đường trồng riêng hoa ngô đồng để mỗi mùa hoa du khách có thể về ngắm hoa, chiêm cảm cái vẻ đẹp đài các quý phái của loài hoa đã bước từ hoàng cung ra hè phố!






        *****************

        ... CO "kiếm " Cây Ngô đồng là nhắc Mít nhỏ về " ngày xửa ngày xưa..." í mà ! vui nhe Mít nhỏ !
        Đã chỉnh sửa bởi CONHAKO; 12-03-2010, 09:50 AM.
        ----------------------------

        Cái đẹp của sa mạc là một cái giếng nó ẩn dấu nơi đó.

        Comment

        Working...
        X
        Scroll To Top Scroll To Center Scroll To Bottom